Aile; bireylerin kendini oraya ait hissettiği ve benlik duygusu geliştirdiği en önemli sosyal birim olarak nitelendirilir. Ancak aile içinde yaşanan bazı iletişim sorunları, zaman içerisinde ilişkileri zayıflatarak çeşitli çatışmaların yaşanmasına yol açabilir. Bu yüzden sağlıklı bir aile dinamiği yaratmak, her zaman en doğru iletişim yöntemlerini benimsemekle mümkün hale gelir.
Aile içi ilişki; sağlıklı bir aile ortamı yaratmak açısından son derece önemlidir. Ancak bazı zamanlarda aile üyeleri iletişim konusunda hatalar yapabilir ve bu durum aile içi sorunların yaşanmasına sebep olur. Aile içi iletişim hataları şu şekilde sıralanabilir:
Yanlış anlamak ya da dinlememek: Aile içerisinde iletişim kurarken yapılan hatalardan en yaygın olanı, aile üyelerinin birbirini dinlememesi ya da yanlış anlamasıdır. Birbirini tam olarak anlamadan önce konuşmaya başlamak, iletişim sorunlarının temelini oluşturur. Bu yüzden aile üyelerinin karşılıklı olarak birbirini dinlemesi ve anlamaya çalışması gerekir,
Suçlama ve eleştiri: Suçlamalar ve eleştiriler, aile içerisinde iletişimi olumsuz yönde etkileyen bir diğer önemli hata olarak ifade edilebilir. Aile üyelerinin birbirine karşı suçlamalarda bulunması ve gereksiz eleştiriler yapması yerine, daha yapıcı bir dil kullanarak duyguları ifade etmek gerekir,
Pasif iletişim kurma: Pasif iletişim, duyguları açığa çıkarmak konusunda zorluk çekmek ya da gereksiz yere geri çekilmek demektir. Bu durum aile içerisinde sağlıklı iletişimin önüne geçerek sorunların pekişmesine neden olabilir. Duyguları net ve açık şekilde ifade etmek sağlıklı aile iletişim konusunda çok önemlidir,
Önyargı ve ön kabul: Aile içi iletişim söz konusu olduğunda en fazla yapılan hatalardan biri de önyargı ve ön kabulde bulunmaktır. Önyargılı bir yaklaşım sergilemek, karşıdaki kişiye zaman zaman haksızlık yapmaya sebep olabilir. Bu durum ise doğal olarak iletişim sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Karşıdaki kişiyi anlamaya ve önyargıları bir kenara bırakmaya çalışmak gerekir,
Saldırgan davranışlar: Saldırgan bir dil kullanmak ya da bu tarz davranışlar ortaya koymak, aile içerisinde iletişim olumsuz yönde etkilenmesine sebep olur. Bu yüzden saldırganlık yerine daha yapıcı ve sakin bir şekilde iletişim kurmayı denemek gerekir,
İletişim kurmayı ertelemek: İletişim kurmayı ertelemek, aile içinde yaşanan küçük sorunların bile büyümesine sebep olabilir ve çözümü zorlaştırır. Dolayısıyla iletişim kanallarını açık tutmak ve yaşanan sorunları çözmek adına zaman kaybetmeden mutlaka ele almak gerekir. İletişim kurmayı ertelemek yerine, etkili ve yerinde iletişim kurmak sağlıklı iletişim kurma konusunda fayda sağlar,
Empati kurmamak: Empati eksikliği, aile içinde kurulan iletişimi zorlaştıran bir diğer hata olarak bilinir. Karşıdaki kişinin duygularını anlamaya çalışmak ve onun yerinde olduğunu varsaymak iletişimi güçlendiren adımlardan biridir,
Yargılama: Başka insanları yargılamak, aile içinde kurulan iletişimi olumsuz yönde etkiler. Her insanın birbirinden farklı düşüncelere sahip olabileceğini kabul ederek karşındakini yargılamaktan kaçınmak gerekir,
İletişimden kaçmak: İletişimden kaçmak, aile içinde ortaya çıkan sorunları çözmek yerine daha da büyümesine yol açabilir. Bu yüzden iletişim kanallarını her zaman açık tutmak ve sorunları konuşmaktan kaçınmamak şarttır,
Duygusal tepkiler: Duygusal tepkiler, aile içinde sağlıklı iletişim kurmayı zorlaştıran bir diğer hatadır. Duygusal tepkiler yerine daha kontrollü ve sakin şekilde iletişim kurmakta fayda vardır.
İletişim, her yerde ve her zaman var olan çok önemli bir ihtiyaçtır. Bireylerin kendisini, çevresindeki insanları ve dünyayı keşfetmesi; etkileşim kurmak gibi birçok farklı sebepten dolayı iletişim kurmayı gerektirir. Aile içi iletişim ise aile üyelerinin birbiriyle sözel ya da sözel olmayan davranışlarla verdikleri tepkiler, mesajlardır. Bu alanda iletişim ne kadar doğru şekilde sağlanırsa, aile üyelerinin duygu ve düşünceleri daha anlaşılır bir hale gelebilir. Bu yüzden etkili iletişim kurmak sadece kendini anlatabilmek değil, diğer yandan karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlamak demektir.
Aile içerisindeki iletişim biçimi, aile bireylerinin rollerini sağlıklı şekilde yaşayabilmeleri açısından son derece önemlidir. Söz konusu olan bu roller; eş, anne, baba, çocuk ve bireysellik olarak çeşitlenir. Bir ailede bireylerin tek bir rolü üstlenmediği bilinmelidir. Bu yüzden evliliğin ilk dönemlerinde bireylerin ilk olarak bireysellik ve eş rollerini sağlıklı şekilde yönetilebilmesi beklenir. Bu roller ne kadar sağlıklı olursa; anne ve babanın rollerinin de olumlu olması kaçınılmazdır. Bunun için ise aile yapısının en önemli etkeni her zaman sağlıklı aile iletişimi kurmaktır. Eğer aile içinde sağlıklı iletişim kurmak söz konusu ise kişiler kendilerini rahat şekilde ifade edebilir ve kendilerini güvende hisseder. Dolayısıyla rahat şekilde tartışabilir ve sonuca varmak için karşılıklı olarak çaba gösterirler. Bu sayede anlaşıldıklarını hissederek iletişim sorunlarının üstesinden gelirler.
Genel olarak aile içi iletişim iyi olduğunda, aile bireylerinin ruh sağlığı bu durumda olumlu yönde etkilenir. Toplum içerisinde doğru bilinen en büyük yanlışlardan biri de sağlıklı ailede çatışma olmamasının beklemesidir. Ancak bu noktada çatışma yaşanmamasının değil, çatışmanın nasıl çözümlendiği ya da çözümlenmesi için neler yapıldığı önemlidir. Çatışmalarda iletişimsizlikle beraber bazı durumlarda kişiler küçük tartışmalarda bile çıkmaza düşebilir. Bu yüzden küçük görülen tartışmalar bile çok büyük boyutlara ulaşabilir. Bunun için ise aile içi iletişimi güçlendirmek ve doğru adımlar atmak şarttır.
İletişim kurmak, sadece kelimeleri kullanarak konuşmak anlamına gelmez. Karşıdaki kişinin neyi hangi tutumu kullanarak söylediğinizi, beden dili, jest ya da mimikler, göz kontağı kurmak, dikkati karşıdaki insana vererek konuşmak gibi birçok etken iletişimin temel unsuru olarak dikkat çeker. Çocuklar ise sağlıklı empati ve iletişim kurmayı ilk olarak aile içinde öğrenir. Çocuklarla sağlıklı iletişim kurmanın yolları ise şu şekilde sıralanabilir:
Çocuğun boyuna inerek gözlerine bakıp konuşmak: Bu, çocuğa kendini çok önemli hissettirir. Olduğunuz yerden tepeden bakarak konuşmak, çocuğu emir veriyor ya da tehdit ediyor gibi hissettirebilir. Bu yüzden çocukta farklı tepkilerin ortaya çıkmasına sebep olabilir,
Kabul eden ve sevgi dolu bir yaklaşım sergilemek: Çocuk her zaman onu kabul ettiğinizden ve çok sevdiğinizden emin olmalıdır. Bu yüzden ona yaklaşımının sevgi dolu olduğundan emin olmak şarttır. Ona bağırmak, seni şuraya götürmek, küserim gibi tehdit edici konuşmalar çocukta sevilmediği hissinin ortaya çıkmasına sebep olabilir,
Ona saygı duymak: Çocuğun bir birey olduğunun farkına vararak ona her zaman saygı duymanız gerekir. Fikirlerine, sözlerine ve davranışlarına değer vererek; böyle yapma, yanlış yaptın gibi sözler, engellemeler ve yasaklar yerine ''Neden böyle söyledin? Bu nasıl oluyor gösterir misin?'' gibi sorularla ona anlatmaya çalışmak gerekir,
Onu dikkatli dinlemek: Tam olarak telaffuz edemediği sözlerle alay etmeden, onun sözlerine değer vererek dinlemek şarttır. Bu sayede ona verdiğiniz değeri tam olarak hisseder,
Sınırları belirlemek: Çocukla iletişim kurarken çerçeveyi çizmek, onu da sizi de rahatlatır. Örnek vermek gerekirse; çocuğa vurma, itme gibi bir eğilimi olduğunda böyle bir davranışta ''itmek ve vurmak yok'' diyerek sınır koymanız gerekir. Bu kurallara herkes uymalıdır ve sınırları ihtiyaca bağlı olarak değiştirmek mümkün olabilir,
Tutarlı olmak: Bir konuda bugün söylediğiniz ve yaptıklarınızla sonraki günler arasında bir uyum olmak zorundadır. Örnek vermek gerekirse; bağırmak yok dediğinizde sizde ona bağırmamalı ve sakin şekilde konuşmalısınız. Eğer bugün böyle yarın başka şekilde davranırsanız, çocuğun gözünde inandırıcılığını azaltır,
Dürüst olmak: Çocuğa karşı her zaman dürüst olmak son derece önemlidir. Bu sayede size olan güveni her zaman devam eder. Dürüst ifadeler kurmak, çocuk için daha anlamlıdır,
Fiziksel temas kurmak: Çocuklarda göz temasının dışında onlara her zaman çok sevildiğini sarılarak, öperek ve beden dilini kullanarak göstermenin önemi son derece büyüktür,
Etkin dinleme yapmak: Bir diğer ismi katılımlı dinleme olan etkin dinlemede, çocuk koşulsuz şekilde kabul edilerek dinlendiğini hisseder. Bu konuşmada ebeveyn aktiftir. Çocuğa onu dinlediğini ve anladığını tam olarak hissettirir. Dolayısıyla dinlendiğini hisseden çocuk kendisini anlaşılmış, değerli ve her şartta kabul edilmiş hisseder. Çocuklar, dinlenilmediklerini düşündükleri zamanlarda tepkisel yaklaşabilir ve inatlaşma yoluna gidebilir. Bunun sonucunda ise savunma haline geçerek içine kapabilir. Bu yüzden çocuklarla iletişim kurarken pasif konumda olmaktan kaçınarak, konuşma sırasında aktif olmak gerekir,
Kaliteli zaman geçirmek: Çocuklar her zaman yetişkinler gibi iletişim kuramayabilir. Bu yüzden bir çocuğun en temel ihtiyacı oyun oynamaktır. Oyun, bir çocuğun hayatı prova ettiği alandır. Çocukla düzenli olarak oyunlar oynamak, bu süreçte onlara kaliteli zaman ayırmak şarttır,
Verilen sözleri tutmak: Çocuğu geçiştirmek yerine, ona verdiğiniz sözleri mutlaka tutmaya çalışmanız gerekir. Bu sayede size olan güveni kırılmaz ve sözlerinizi her zaman umursamaya devam eder.
Aile içi iletişim; özellikle çocukların yetişkin olduğunda sağlıklı birey olmalarına yardımcı olan oldukça önemli bir konudur. Aile içi iletişim hataları; uzun vadede telafi edilmesi çok zor durumlara sebep olabilir. Bu yüzden eşler arası iletişim ve çocuklarla iletişim konusunda bilgi sahibi olmak gerekir. İçinden çıkılması zor olan aile içi iletişim sorunları yaşandığında aile danışmanlığı hizmeti almak çok önemlidir. Teta Clinic, aile danışmanlığı konusunda üst düzey kalitede hizmetler vererek empati ve iletişim konusunda uzman desteği almanıza yardımcı olur. Sizde sağlıklı aile iletişimi konusunda yardım almak istediğinizde Teta Clinic kalitesini deneyimlemek için hemen web sitemizi ziyaret edebilir ve alanında uzman kadromuzla irtibat kurabilirsiniz. Teta Clinic; aile danışmanlığı konusunda her zaman yanınızda olmaya devam ediyor.
