Erken okuryazarlık eğitimi, çocukların okul öncesi dönem içerisinde okuma yazma becerisi kazanmadan önce, bu çocukların okuma yazma becerisinin geliştirilmesine yönelik edindiği tüm farkındalıkları kapsar. Bir başka deyimle: erken okuryazarlık, direkt olarak okuma yazma eğitimi olmasa bile, çocuğun okuma yazma faaliyetlerine yönelik olarak temel oluşturan bir desteğin sunulması anlamına gelir.
Ebeveynler, genel olarak okul öncesi dönemde çocukların eğitimlerini nasıl destekleneceklerine dair hep bir merak ve telaş içerisindedir. Bir insan için temel becerilerinden olan okuryazarlık bilgisi, hayat boyu devam eden bir sürecin aslında atılan ilk adımıdır. Bunu desteklemek isteyen bazı ebeveynler, çocukları bu yönde uygun yöntemler kullanarak desteklemeye ve onları heveslendirmeye yönelik bazı araştırmalar yapar. Özelikle yetişkin olduklarında okul ve kariyer hayatından başarılı olmasını isteyen ebeveynler, okula başlamadan önce ne yapması gerektiğine dair bilgi arayışına girerler. Bu araştırmalar sonucunda, çocuğun destekleyebileceği çok önemli bir alan olarak karşınıza çıkan erken okuryazarlık becerisi, çocuğu hem yaşıtlarının önüne taşırken, hem de beyin fonksiyonlarını ve psiko-motor faaliyetlerinin hızlanmasına fırsat sunar.
Erken okuryazarlık becerisi, okul öncesi dönem içerisinde çocukların okuma yazma becerisini kazanmadan daha önce, bu farkındalığı kazanmasını sağlayan önemli bir etkendir. Bir başka deyimle, bu kavram çocuğun direkt olarak okuma yazmayı öğrenmesini hedefleyen bir sistem olmanın çok daha ötesindedir. Bu noktada çocuğun okuma ve yazmaya başlamadan önce bu fonksiyonu ve bilinci kullanabilme yetisini sağlamayı amaçlar.
Erken okuryazarlık eğitimi becerileri, bazı bileşenlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu bileşenler yazı yazma, yazı farkındalığı, sesbilgisel farkındalık, alfabe ve harf bilgisi, sözcük bilgisi, dinlediğini anlama gibi çeşitli kategoriler altında değerlendirilebilir.
Tüm bu maddeler ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğinde, şu şekilde ifade edilebilir:
- Yazı Farkındalığı ve Yazı Yazmanın Desteklenmesi: Çocuk tarafından çevresinde yer alan yazıların, yazı sembollerinin ve grafiklerin fark edilmesi, resimle grafikler arasındaki farklı algılama ve logoların tanınması olarak ifade edilebilir. Buna bağlı olarak çocuğun kitabı nasıl tutması gerektiğini bilmesi, kitabın başlığını gösterebilmesi, yazıların hangi yöne doğru ilerlediğini bilmesi ve defter sayfalarını doğru yönde çevirebilmesi, yazı farkındalığı becerisinin geliştiğini gösteren en önemli ispat niteliğini taşır. Okul öncesi dönemde çocuklarda okuma yazma becerisinin desteklenmesi için; ince motor becerisini geliştirmeye yönelik etkinlikler yapmak, bu çocuklara sıklıkla hikâye kitapları okumak ve farklı yazı özelliklerinin yer aldığı çocuk kitaplarını okumak onların aktif katılım sağlayarak etkileşimli okuma deneyimi yaşamasını sağlar. Bununla birlikte çocuğun günlük hayatında sürekli olarak kullandığı materyaller ve oyuncakların isimleriyle etiketlenmesi yazı farkındalığı becerisinin gelişmesine yardımcı olur.
- Ses bilgisel Farkındalık ve Desteklenmesi: Çocukların sesleri tanıması, sesler arasında var olan farkları ayırt edebilir olması, hece ve seslerin birleştirilip değiştirilmesini, sözcüklerin seslerin tanınması gibi becerileri kazanması okuryazarlık becerisi için son derece önemli bir yere sahiptir. Erken dönemde kazanılması mümkün olan bu sesbilgisel farkındalık becerisi, ilerleyen dönemlerde okuma becerisi üzerinde oldukça etkilidir. Çocuklarda sesbilgisel farkındalık becerisini doğru formatta desteklemek için kendi isimleri ritim eşliğinde hecelenerek seslerin ayırt edilmesini sağlamak mümkündür. Ayrıca çocuğa hikaye kitabı okurken, kitapta yer alan hayvan figürlerinin çıkardığı sesler taklit edilebilir ve bunlar üzerinde konuşulabilir. Kitaplarda geçen yeni bir sözcüğün anlamı, çocuklara detaylı bir şekilde açıklanarak bir ritim tutulabilir. Bununla birlikte sözlü çocuk edebiyatı ürünler olan tekerleme ve şiirlerden faydalanmak, parmak oyunları ve bunun gibi çeşitli oyunları oynamak sesbilgisel farkındalık becerisinin gelişimine önemli derecede katkı sağlar.
- Harf Bilgisi ve Alfabe Desteklenmesi: Alfabe bilgisi, çocuğun farklarla sesler arasında kurulan bağlantının tanınması becerisi anlamına gelir. Buna bağlı olarak çocuklar alfabede yer alan harflerin seslerini ve isimlerini okuyup yazdıkça, konuşma dilinin seslerini ve yazı dilinde bulunan çeşitli sembolleri çok daha iyi derecede anlamlandırmayı sağlar. Bu durumda çocuklar alfabe ve harf bilgisini desteklemek için ilk olarak alfabedeki sesli harflerin tanınması sağlanabilir. Örnek vermek gerekirse; bir hikâye kitabında yer alan ‘’e’’ harfini bulma çalışması yapılabilir. Diğer bir çalışmada ise çocuğun isminde bulunan sesli harfler baz alınarak, yine öykü kitaplarından yardım alınarak harf farkındalığının kısa süre içerisinde oluşması desteklenebilir. Sesli harfleri zamanında kavrayabilen çocuklarda, sonrasında sessiz harfler üzerinde çalışmalar yapılabilir.
- Sözcük Bilgisi ve Dinlediğini Anlama Becerisinin Desteklenmesi: Sözcük bilgisi okuma, yazma, konuşma ya da dinleme sırasında anlaşılabilen kelimelerin tamamını kapsar. Çocuğun duyduğu kelimeleri anlamları ile beraber eşleştirebilmesi, kelime dağarcığının gelişmesine önemli katkıda bulunur. Konuşma ve dinleme faaliyetleri, çocukların dil becerilerini geliştirirken aynı zamanda sözcük ve cümle ile alakalı olan farkındalığı kazanmasına fırsat alanı oluşturur. Bu durum erken okuryazarlık için olmazsa olmazdır. Çocukların bu becerilerini desteklemek için, dinleme çalışmaları yaparken çocuk şarkıları ve farklı müziklerden faydalanmak mümkündür.
- Erken Okuryazarlık Nasıl Desteklenir ?: İlk olarak çocuğa bu farkındalığı kazandırmak için onun çocuk aklıya hareket etmek gerektiğini bilmenizde fayda vardır. Yani daha çok tiyatral bir şekilde ebeveynlerin öğrettiği bilgiler, çocukların hem aklında çok daha iyi bir şekilde kalırken, hem de okuma yazma için onların daha hevesli yaklaşmasını sağar. Bu konuda dijital öğretmen niteliği taşıyan alternatif seçeneklerden yararlanılabilir ve teknolojinin çevrelediği günlerde çocuk için faydalı etkinlikler yapılabilir.Erken çocukluk döneminde çocuklar için tekerlemeler dikkat çekici olmanın yanı sıra, eğitim açısından yararlıdır. Ayrıca çocuğun duyduğu dil miktarını artırmak için internet üzerinde farklı dillerde tekerleme ve şarkılardan da faydalanılabilir. Onunla birlikte söylemeye çalışmak, çocuğun daha hevesli bir yaklaşım içerisinde olmasını sağlar.Sesli bir şekilde kitap okumayı alışkanlık haline getirmek, uzmanların bu sayede okuma ve yazma eğitimini ve rutin hayat düzenine daha rahat adapte olabileceklerini ifade eder.Zorlama yapmak bu konuda çocuk içim ters tepebileceğinden, çocuğa kitap verildiğinde istemiyorsa ısrar edilmesi doğru değildir. Bir süre ara verdikten sonra tekrar aynı kitabı çocuğun görebileceği bir yere getirmek bu durumda çoğu zaman işe yarayabilir. Çocuk için elinizdeki kitap merak uyandırıcı hale geldiğinde, o kitabı sizden kendisi almak ve okuma çalışmaları yapmak isteyecektir.
Özel Eğitimde Teta Clinic Farkı
Günümüzde özel eğitim, özellikle bir takım sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalan çocukların erken çocukluk döneminden itibaren en doğru şekilde desteklenmesini ve dolayısıyla çok daha sağlıklı, özgüvenli ve sosyal yaşama dahil olan bir birey ve yetişkin olmasını sağlar. Bu noktada tercih edilen özel eğitim merkezinin, ihtiyacınıza ve durumunuza en uygun terapi ve tedavi yöntemlerini kullanarak hizmet verip vermediğini araştırmak ve buna uygun bir seçim yapmak olmazsa olmazdır. Aksi takdirde zaman kaybının ötesine geçmek mümkün olmayacaktır. Bu konuda her zaman üst düzey kalite standartlarında hizmet anlayışı ile ön plana çıkan Teta Clinic, söz konusu özel eğitim ve kişiye özel tedavi ve terapi uygulamalarını uzman kişiler tarafından hayata geçirmek olduğunda en nitelikli adres olarak karşınıza çıkar.
Çok uzun yıllara dayanan çalışma tecrübesi ve ‘’Çocuklar bizim geleceğimizdir’’ ilkesi ile çalışmalarını sürdüren Teta Clinic, bu sayede her geçen gün büyümeye ve gelişmeye devam eder. Sizde bu tecrübenin sunduğu gönül rahatlığını deneyimleyerek, etkili terapi yöntemleriyle çocuğunuz üzerinde olumlu bir fark yaratmak için Teta Clinic web sitesinde yer alan iletişim numaralarını kullanarak hemen bize ulaşabilirsiniz. Özel eğitimde güvenilir ve her daim yuva sıcaklığında bir ortam günümüzde sadece Teta Clinic ile mümkündür.
