Günümüze bakıldığında okul eğitimi ve okulda elde edilen başarı, öğrenciler ve aileleri için son derece önemli bir yere sahiptir. Okul başarısını doğrudan etkileyen özgül öğrenme güçlüğü, çocuklar okula başladığında zekâ seviyesi normal düzeyde olmasına rağmen okuma, yazma, dinleme, anlama ve kendini ifade etme konusunda ya da matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zeka seviyesine göre düşük başarı göstermesiyle ortaya çıkar. Özgül öğrenme güçlüğü, sözel ve yazılı anlatım bozukluğu, dil gelişimi ve kullanım seviyesini, okuma ve yazma, matematik becerilerini direkt olarak etkileyen bir sorun olduğundan, okul öncesi dönemden başlayan ve okula uyum sorunları ile okul başarısızlığını beraberinde getiren bir sorundur.
Görme ve işitme sorunları, zihinsel gelişim gerilikleri, kronik hastalıklar, psikolojik sorunlar, aile içi problemler, okul-öğretmen ya da eğitim sistemine bağlı gelişen sorunlar, motivasyon eksikliği gibi durumlar özgül öğrenme güçlüğünün nedenler arasında değildir. Bu yüzden bu sorunların varlığı ile özgül öğrenme güçlüğünü ilişkilendirmek doğru değildir.
Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların bu durumla neden karşılaştığı tam olarak bilinmese bile, yapılan bazı araştırmalar öğrenme güçlüğü ile alakalı problemlerin beynin yapısal aktivitesinde yer alan bir takım karışıklıklar ya farklılıklarla alakalı olduğunu ve kalıtsal bazı etmenlerin bulunduğunu gösterir.
Özgül öğrenme güçlüğü, bir çocuğun doğuştan gelen gelişimsel bir sorunu olarak ortaya çıkmaz. Bu sorun eğitim sürecinde çocuklar okula başladığında ortaya çıkar. Birçok bozuklukta olduğu gibi öğrenme bozukluklarında da erkenden fark edilmesi ve gerekli müdahaleler yapılarak özgül öğrenme güçlüğü tedavisine uygun özel eğitimlerin uygulanması çok önemlidir. Zihinsel bir gelişime bağlı olarak ortaya çıkan bir sorun olmayan özgül öğrenme güçlüğü, çocuklar okula başlayana dek fark edilemez. Bu yüzden okul öncesi dönemde itibaren bu sorunla karşılaşan çocukların özelliklerini fark etmek, belirtileri iyi bir şekilde analiz ederek takip etmek, öğrenme bozukluğu yaşayan çocukların bu durumun fark edilmesine imkân tanır.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirtileri
Bu yüzden özellikle anne ve babaların, öğretmenlerle işbirliği içerisinde olması ve okul öncesi dönemde gözlemledikleri bazı farklı özelliklere dikkat etmesi gerekir. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların okul öncesi dönemde gösterdiği bazı belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Sayı, renk, ön-arka, önce-sonra gibi temel kavramları öğrenme konusunda zorluk çekerler,
- Zemin-figür ayrımlaştırma konusunda zorluk yaşadıkları görülür,
- Farklılık ve benzerlik gibi kavramları anlamlandırmak konusunda zorluk yaşarlar,
- Sağ-sol ve mekânda konum gibi yönleri karıştırabilirler,
- Konuşurken doğru sözcükleri kullanma konusunda zorluk yaşarken, sözcük dağarcığının yetersiz kaldığı görülür,
- Dil gelişiminde gecikme yaşanırken kelimeleri doğru bir şekilde telaffuz etmek zorlayıcı olabilir,
- Ses ve harf ilişkisinde sorun yaşanır,
- Hece ve sözcükleri söylerken kendine göre çevirebilir ve konuşurken harf atladığı görülebilir. Ayakkabı bağlama, düğme ilikleme, makas kullanma gibi el-göz koordinasyonu gerektiren önemli becerilerde zorluk yaşar,
- Verilen bazı şekilleri kopyalarken bu çocuklar her zaman başarılı olamaz. Dikkat eksikliği ve konsantrasyon sorunları yaşar. Bir işi tamamlama konusunda zorlanırken aşırı hareketli olduğu da görülebilir.
- Bisiklet binme, ip atlama gibi koordinasyon gerektiren becerileri yapmak konusunda zorluk yaşarlar.
- Sözel olan yönergeleri anlamak onlar için zorlayıcı olduğunda sınıf ve okul içi kuralları anlamakta zorlanabilirler.
İlköğretimde Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirtileri
İlköğretime başlayan çocuklarda özgül öğrenme güçlüğünün temel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Okul Başarısı Düşüktür: Bu çocuklar bazı alanlarda ve derslerde yaşıtlarıyla kıyaslandığında benzer performans gösterebilseler bile, birçok ders ve çeşitli alanda zorluk çeker.
- Okuma Becerisi Düşüktür: İlköğretimde özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar harflere ait sesleri kavramak konusunda zorlanırlar. Harfin çıkardığı sesi şekli ile eşleştirmek onlar için zorlayıcı olabilir. (b-d, m-n, b-p, b-m, p-m, 6-9) gibi harf ve sayıları birbiriyle sıklıkla karıştırdıkları görülür. Kelimeleri tek tek hecelere ayırmak konusunda zorlanırlar. Okurken bazı sözcükleri ya da heceleri ters çevirebilirler. (Çok-koç, mavi-vami gibi.) Sözcük ya da harf atlamaları, değiştirmeleri ya da eklemeleri yapabilirler. Okuduğu sözcükleri anlama ve anlatma konusunda sıkıntı yaşarlar. Daha önce okuduğu yeri tekrar bulmak onlar için zorlayıcı olabilir. Okumaları diğer çocuklara göre çok daha yavaş olurken, akıcı okumakta zorlanabilirler.
- Yazma Becerisi Düşüktür: Bu çocukların genel olarak el yazıları bozuk ve okuması oldukça zordur. Yazarken hece ya da harf atlamaları, ters çevirmeleri, eklemeler ya da değiştirmeleri yapabilirler. Bazı harf ve sözcükleri ters yazarak karıştırabilirler. Yazı yazarken kelimeleri çok bitişik bir şekilde yazabilir ya da heceler arası boşluk bırakabilirler. İmla ve noktalama hataları yapmaları çok normaldir. El tercihleri tam anlamıyla gelişim göstermediğinden dolayı sıkıntı yaşayabilir ve kendilerini yazılı olarak ifade etmek konusunda sıkıntı yaşayabilirler. Düzgün cümle kurarak yazı yazmakta özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların zorlandığı bir durumdur.
- Aritmetik Beceri Sorunu: Toplama, çıkarma, bölme çarpma işlemini kavramakta zorlanan özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar aritmetik sembolleri anlamakta zorlanırlar. 4 işlemi gerektiren hesaplamaları doğru yapmayabilirler ve sayılar arasında bulunan küçüklük ve büyüklük ilişkisini anlamayabilirler. Saati ve çarpım tablosunu öğrenmek onlar için zor olabilir. Problem çözmesi gerektiğinde hangi işlemi yapmaları gerektiğini anlamakta zorlanırken, bu probleme dair akıl yürütmekte de güçlük yaşayabilirler.
- Dikkat ve Koordinasyon eksikliği vardır
- Alfabeyi, mevsimleri, ayları ve günleri kavramakta zorlanırlar,
- İşitsel, dokunsal ve sözlü algı güçlüğü yaşarlar,
- Aşırı derecede hareketli olabilirler,
- Yazılı ya da sözlü olarak düşünce ve duygularını sıralı bir şekilde ifade etmek zor olabilir,
- Dinlediği ya da okuduğu herhangi bir metni, öyküyü; olayların akış sırasına uygun bir şekilde anlamak ve anlatmak konusunda oldukça zorlanırlar.
- Sözel olmayan yazılı mesajları algıladıktan sonra yorumlamak konusunda güçlük yaşadıkları için sosyal ilişkilerde sorun yaşamaları kaçınılmazdır.
- Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar ya da gençler, burada sayılan özelliklerin tamamını taşımak zorunda değillerdir. Her insanda farklı sayıda farklı yoğunluk seviyesinde bu belirtiler kendini gösterebilir.
- Özgül Öğrenme Güçlüğü Tipi
- Özgül öğrenme güçlüğünün kendi içerisinde şu tipleri bulunmaktadır:
- Yazılı anlatım bozukluğu (Disgrafi) : Bu grupta yazma becerilerinin ağırlıklı bir şekilde zayıf kaldığı gözlemlenir,
- Okuma Bozukluğu (Disleksi) : Bu kişilerde okuma becerilerinin çoğunlukla zayıf kaldığı söylenebilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda okuma zayıflığı görülme ihtimali çok daha yüksektir.
- Aritmetik Bozukluğu (Diskalkuli) : hesaplama, sayısal kavramlar gibi aritmetik becerileri zayıf olan özgül öğrenme güçlüğü tipi olarak karşınıza çıkar.
- Sözel Olmayan Öğrenme Bozukluğu: Bu grupta 3 temel grupta görülen güçlüklerin her biri aynı anda görülebilir.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Tedavisi
Özgül öğrenme güçlüğü bulunan çocuklar eğer zamanında özel eğitimle desteklenmezse, kaçınılmaz bir son olarak okul başarısızlığı ile karşı karşıya kalacaktır. Bu durumlarda anne ve babalar endişelenerek çocuğun çok daha fazla çalışması ve çaba sarf etmesi için uyarılarda bulunurken, ihtiyacı olan öğrenme tekniklerinden yoksun olan bu çocukların başarıya ulaşması son derece zorlayıcı bir süreç olabilir. Dolayısıyla başarısızlığı kendi hataları olarak görmek, motivasyon kaybı gibi durumların kaynağının kendi yetersizlikleri olduğunu düşüneceklerdir.
Bu sorunu yaşayan bazı çocuklar içinde bulunduğu kısır döngü içerisinde kendilerini ifade edemedikleri için çok daha saldırgan ve hırçın bir tutum sergilerken, diğer çocukların daha içine kapanık, depresif ve mutsuz bir duygu durumuna sürüklenmeleri kaçınılmaz olacaktır. Özgüvenlerinin ve benlik saygılarının çok ciddi hasar alması bu durumlarda çocuğu her anlamda olumsuz etkiler.
Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların özel eğitimle kısa sürede yaşıtlarının seviyesine ulaşması mümkün olabilir. Bu anlamda tercih ettiğiniz özel eğitim merkezinin çocuğun özel durumuna uygun tedavi yöntemlerini uygulaması son derece önemlidir. Teta Clinic aradığınız üst düzey kalite standartlarında özel eğitim hizmetini bulabileceğiniz son derece nitelikli bir kurum olarak karşınıza çıkar. Çocuğa güven ve huzur ortamı sunarken gelişimine katkı sağlayan destek programlarıyla Teta Clinic bu alanda en iyisi olmaya devam ediyor. Sizde çocuğunuza bir iyilik yaparak Teta Clinic güvencesini ona hemen yaşatmak için web sitemizde yer alan iletişim numaralarından bize ulaşabilirsiniz. Yuva sıcaklığında profesyonel bir özel eğitim deneyimi için Teta Clinic her zaman yanınızdadır.
